Arındırma

Hisse Yatırımlarında ve Hisse Fonlarında Arındırma Yapılması Hakkında

Katılım finans ilkeleri gereğince hisse senedine sahip olunan şirketlerin mahzurlu kazançlarının arındırılması (hayır hizmetlerine bağışlanması) gerekmektedir. Bu kapsamda TKBB Danışma Kurulu “Pay Senedi İhracı ve Alım Satımı” standardında arındırma ile ilgili ilkeleri belirlemiştir.

Nasıl Hesaplanır?

Şirketlerin mali verileri altı aylık dönemler halinde açıklamaktadırlar ve bu dönemlerde oluşan mahzurlu gelirler şirketin toplam pay sayısına bölünerek bir pay başına düşen altı aylık mahzurlu gelir hesaplanır. Bu mahzurlu gelir şirketin hisse senetlerinin elde tutulma süresine göre arındırılır. Örneğin, hisse pozisyonu altı aylık dönemin tamamında değil üç aylık döneminde taşınmışsa pay başına düşen mahzurlu gelirin yarısı arındırılır. Yatırım fonlarında da aynı husus geçerlidir.

Fonlar Tarafından Arındırmanın Yapılamaması Hakkında

Arındırma işlemleri hisse senetlerinin elde tutulduğu dönem için yapılmaktadır. Ancak, mahzurlu gelirler dönem geçtikten sonra açıklandığı için fonlarda arındırma yapılamamaktadır (geriye dönük bir işlem yapılamayacağı için). Örnek olarak Ocak-Haziran 2023 döneminde sahip olunan hisse senetlerinin arındırma işlemi bu dönemin mali verileri kullanılarak yapılacaktır. Bu mali veriler Temmuz-Ağustos 2023 döneminde yayınlandığı için arındırma işlemi geriye dönük hesaplanabilmektedir.

Arındırma yılda iki defa hesaplanabilmektedir. Yılın ilk yarısına ait arındırma tutarı aynı yılın Temmuz-Ağustos aylarında açıklanan şirket verileri ile, yılın ikinci yarısına ait arındırma tutarı ise bir sonraki yılın Mart-Nisan ayında açıklanan şirket verileri ile yapılacaktır.

Portföy Yönetim Şirketleri yatırımcılarının kim olduğunu ve ne zaman giriş çıkış yaptıklarını bilmedikleri ve bahsedildiği üzere arındırma oranları aylar sonra belli olduğu için arındırmanın yılda iki kez yatırımcıların kendileri tarafından yapılması gerekmektedir.

Bu çalışma, yatırımcılara yatırım sürelerini ve taşıdıkları fon paylarını girerek arındırma tutarlarını hesaplamaları için TKBB’nin “Katılım Finans İlkelerine Uygun Faaliyet Gösteren Şirketlerin Pay Senetlerine Ait Mahzurlu Kazançları Arındırmaya İlişkin Uygulama Rehberi” baz alınarak hazırlanmıştır.

Diğer Notlar:

Bu çalışmaya fonlar dışında hisseler için olan arındırma tutarları da eklenmiştir.

Arındırma, ilgili oranlar yayımlandığı zamanlar olmak üzere yılda iki kez yapılmalıdır.

Arındırma tutarı elde edilen karın bir oranı olarak hesaplanmamaktadır. Arındırma, ortak olunan mahzurlu gelirlerdeki pay üzerinden hesaplanır.

Hisse veya yatırım fonunda zararda olunsa dahi arındırma yapılmalıdır.

Arındırma kar üzerinden yapılmadığı için arındırma yapmak için fonun veya hissenin satılmasını beklemeye gerek bulunmamaktadır.

Mahzurlu gelirler hesaplanırken faizli gelirlerdeki getirilerin ilgili dönemde enflasyon ile kıyaslanarak enflasyondan arındırılması TKBB standardında yer almaktadır. Bu hesaplamanın yapılabilmesi için düzenlemelerde geçen “ortalama ana para” tutarı KAFİF formlarında yer almadığından ilgili enflasyon arındırması yapılamamıştır. Bu sebeple, hesaplanan arındırma tutarları TKBB düzenlemelerinin işaret ettiği tutarların üzerinde oluşmaktadır.